Ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος «Ορφέας Κήπων» ανακοινώνει την πρώτη δράση του για το 2026, η οποία δεν είναι άλλη από την αναβίωση του παραδοσιακού εθίμου της Γυναικοκρατίας, γνωστού και ως Μπαμπιντέ(ν).

Η αναβίωση του εθίμου θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 4 Ιανουαρίου, με ώρα έναρξης στις 10:30, από την αίθουσα του συλλόγου. Η πομπή θα κινηθεί στους δρόμους του χωριού με τη συνοδεία γκάιντας και νταουλιού.

Το έθιμο της Γυναικοκρατίας πραγματοποιούνταν παραδοσιακά στις 8 Ιανουαρίου. Νωρίς το πρωί, οι 4-5 πιο τολμηρές παντρεμένες γυναίκες του χωριού συγκεντρώνονταν σε ένα σπίτι και, έχοντας μια μπακούρα (χάλκινο σκεύος που χρησιμοποιούταν για την μεταφορά ή το βράσιμο του νερού) με νερό και ένα ματσάκι βασιλικό, ξεκινούσαν με τη συνοδεία μουσικών οργάνων για να πάνε να πάρουν τη νονά από το σπίτι της.

Καθώς συνήθως οι οργανοπαίχτες ήταν άντρες, αυτοί δοκίμαζαν πρώτοι το νερό, δεχόμενοι τα περιπαικτικά σχόλια των γυναικών, ενώ ήταν υποχρεωμένοι να ασημώσουν πρώτοι. Στη διαδρομή, στο άκουσμα των οργάνων, έβγαιναν και άλλες γυναίκες από τα σπίτια τους και η πομπή μεγάλωνε μέχρι να ενταχθεί και η νονά στις υπόλοιπες.

Κατά τη διάρκεια του δρώμενου, αν συναντούσαν κάποιον άντρα, ήταν βέβαιο ότι θα τον έβρεχαν και θα τον «πείραζαν», καθώς οι γυναίκες είχαν το ακαταλόγιστο λόγω της ημέρας. Έχουν καταγραφεί μάλιστα και ακραία περιστατικά στα όρια της σεξουαλικής παρενόχλησης σε άνδρες, είτε είχαν ασημώσει είτε όχι, καθώς το τελευταίο ήταν η αφορμή για να πειράζουν τους άνδρες.

Όταν η πομπή έφτανε στο σπίτι της φετινής νονάς, συνήθως υπήρχε ούζο ή τσίπουρο, ως ένδειξη πλούτου και άνεσης, ενώ στις μέρες μας συνηθίζονται τα κεράσματα. Από το προηγούμενο βράδυ, η νονά είχε ετοιμάσει το μπαϊράκι (είχε μορφή σταυρού και είχε διαστάσεις περίπου 60 εκατοστά ύψος και 40 εκατοστά το οριζόντιο ξύλο. Ενώ στο πάνω μέρος προσέθεταν και ένα ακόμα μικρότερο 5-10 εκατοστά ξύλου. Τα μέρη αυτά τα έντυνε η νονά με ότι είχε διαθέσιμο, συνηθιζόταν οι μεταξωτές κορδέλες αν ήθελαν να δείξουν πλούτο ή μάλλινα κορδόνια αν δεν διέθεταν κάτι άλλο. Το βασικότερο γνώρισμα του ήταν το κόκκινο πανί που στερεονόταν στο οριζόντιο ξύλο και έφερε πλούσια στολισμένη δαντέλα. Στο μπροστινό μέρος προσέθεταν σε μια κλωστή σταφίδες και σε μια άλλη), το οποίο στόλιζε κατάλληλα. Η πομπή συνέχιζε με το μπαϊράκι μέχρι να περάσει από όλα τα σπίτια του χωριού και να συγκεντρωθούν όλες οι γυναίκες με κατεύθυνση την πλατεία.

Εκεί ξεκινούσε γλέντι που διαρκούσε πολλές ώρες, καθώς οι γυναίκες άφηναν τις οικιακές δουλειές και διασκέδαζαν μέχρι αργά, συχνά αφήνοντας τις υποχρεώσεις στην ευθύνη των ανδρών. Στις μέρες μας, η πομπή καταλήγει στην αίθουσα τοπικού συλλόγου, όπου η κάθε γυναίκα φέρνει το φαγητό και το ποτό που επιθυμεί. Κατά τη διάρκεια του γλεντιού κόβεται και μοιράζεται τσουρέκι με φλουρί, από το οποίο προκύπτει κάθε χρόνο η νέα νονά.

Μετά το πέρας της αναβίωσης θα ακολουθήσει παραδοσιακό – λαϊκό γλέντι εντός της αίθουσας του συλλόγου.

ΥΓ: Επειδή η ημερομηνία διεξαγωγής του εθίμου είναι η 8η Ιανουαρίου, που φέτος τυχαίνει καθημερινή, το ΔΣ αποφάσισε η αναβίωση να πραγματοποιηθεί στις 4 Ιανουαρίου. Στις 8 Ιανουαρίου, στις 16:30, θα ανοίξει η αίθουσα του συλλόγου για την τήρηση του εθίμου και την ανάδειξη της επόμενης «νονάς».